Η Παναγίτσα είναι ένα πολύ όμορφο και γραφικό ποντιακό χωριό του νομού Πέλλας.
Το αρχικό όνομα του χωριού ήταν Όσλοβο και το 1924 προέκυψε το όνομα Παναγίτσα. Μετά την ανταλλαγή πληθυσμών, η Παναγίτσα αριθμούσε 217 οικογένειες, περίπου 650 άτομα.
Κατοικήθηκε από πρόσφυγες, κατά κύριο λόγο από τον Πόντο, με την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1924.
Η Ελλάδα μόλις είχε βγει από τον Βαλκανικό πόλεμο του 1912-13, από τον 1ο Παγκόσμιο πόλεμο και την εκστρατεία στη Μικρά Ασία. Για τον λόγο αυτό δεν ήταν δυνατόν να προσφέρει σχεδόν καμία βοήθεια στους πρόσφυγες, ούτε τα στοιχειώδη!
Εγκατεστημένοι οι πρώτοι Πόντιοι κάτοικοι, όλοι από την περιοχή της Αργυρούπολης του Πόντου, αγωνίζονται να εγκλιματιστούν, να συνυπάρξουν, να συνεννοηθούν και να δημιουργήσουν. Οργανωμένοι πλέον, παρά τις όποιες διαφορές υπήρχαν.
Λαός δημιουργικός, παραγωγικός και κυρίως φιλότιμος, αρχίζει από το μηδέν να δημιουργεί προϋποθέσεις αξιοπρεπούς διαβίωσης, καλλιεργώντας τη γη με πρωτόγονα μέσα, με το αλέτρι, οργώνοντας, εκχερσώνοντας και αξιοποιώντας κάθε δυνατή ευκαιρία να μπορέσει να εξασφαλίσει τα προς το ζην.
Η γεωργία και η κτηνοτροφία ήταν οι πρώτες και κύριες ασχολίες των κατοίκων του χωριού. Οι συνθήκες καλλιέργειας, δύσκολες και σε μερικές περιπτώσεις πρωτόγονες. Η εργατικότητα όμως των κατοίκων οδήγησε στην αναγνώριση των προϊόντων τους. Τα μήλα Παναγίτσας έγιναν ξακουστά και περιζήτητα.
Σκληρή προσπάθεια, άνισος αγώνας και χωρίς καμία σχεδόν κρατική συμπαράσταση, δημιουργείται η κοινότητα στην οποία δίνεται το όνομα “Παναγίτσα" και στην εκκλησία της δίνεται το όνομα "Κοίμηση της Θετόκου”.Οι εικόνες της είναι ανεκτίμητες, γιατί έχουν και μεγάλη συναισθηματική αξία. Διότι τις μετέφεραν από την πατρίδα τους, αφήνοντας πίσω αντικείμενα μεγάλης αξίας.
Δημιουργείται μια κοινότητα με νέες αντιλήψεις και λειτουργίες, για να διευκολύνει τη ζωή όλων των κατοίκων της! Δημιούργησαν δίκτυο ύδρευσης, που δεν υπήρχε, δημιούργησαν σχολείο, διότι στον τομέα των γραμμάτων πάντοτε είχαν ιδιαίτερη έφεση οι Πόντιοι. Ζήτησαν, επίσης, να εγκατασταθεί Αστυνομικός σταθμός!
Όλες αυτές οι προσπάθειες είχαν και τα ευεργετικά τους αποτελέσματα! Από την προσπάθεια της μορφώσεως ακόμα και τα δύσκολα εκείνα χρόνια, αναδείχθηκαν από την Παναγίτσα στρατιωτικοί, δάσκαλοι, ιατροί, γεωπόνοι, δικηγόροι και μια πλειάδα άλλων επιστημόνων.
Και ενώ τα πράγματα καλυτέρευαν για τη ζωή των κατοίκων της Παναγίτσας, μεσολάβησε ένας πόλεμος, ο πόλεμος του 1940. Ο οποίος εντελώς απρόσμενα διακόπτει την πρόοδο της Παναγίτσας. Τότε η Παναγίτσα υπάγεται σε “βαρύ χειμώνα” πείνας, δυστυχίας, στέρησης και θανάτων, που αποτελεί την πιο σκληρή και άδικη εποχή για την Ελλάδα και φυσικά για τους κατοίκους της Παναγίτσας.
Τη δεκαετία του 1940-50, η Παναγίτσα πληρώνει πανάκριβα τις εσωτερικές συγκρούσεις και αντιπαλότητες και φτάνει στο τέλος της δεκαετίας, όπου πλέον αρχίζει η νέα περίοδος εξέλιξης και ανάπτυξης της Παναγίτσας, με μπροστάρηδες τη δεύτερη γενεά των προσφύγων. Οι οποίοι κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ‘40 μπήκαν σε ιδρύματα (παιδουπόλεις), σχολεία και άλλα ιδρύματα και ξαναγύρισαν στον τόπο τους - τη γενέτειρα τους, με νέες ιδέες σε όλους τους τομείς, δίνοντας νέα πνοή.
Η 25ετια 1924-1950 απέδειξε ότι οι κάτοικοι της Παναγίτσας, ότι ένα νέο “ξεσπίτωμα” τους, μια νέα προσφυγιά ξανά στον τόπο τους, θα ήταν καταδικαστική τελικά για τους ίδιους και το χωριό.
Γι΄αυτό όταν στην περίοδο του εμφυλίου, ως παραμεθόριο χωριό, διέτρεξε πολλούς κινδύνους, ζητήθηκε από τους κατοίκους να μεταβούν σε ένα ποιο ασφαλή τόπο. Δηλαδή σε πόλεις, για να αποφύγουν τους κινδύνους που τότε διέτρεχαν οι παραμεθόριες περιοχές.
Τότε ακριβώς οι κάτοικοι της Παναγίτσας έχοντας όλες τις δυσάρεστες αναμνήσεις από τον ξεριζωμό των πατρογονικών τους εστιών, δεν δέχτηκαν την μετακίνηση τους και την νέα προσφυγιά μέσα στην ίδια την πατρίδα τους!
Έλαβαν την γενναία απόφαση να παραμείνουν σαν φύλακες του τόπου τους, ακρίτες πραγματικοί, όπως οι πρόγονοι τους στον Πόντο, με την προϋπόθεση ότι θα απομακρύνουν από το χωριό τα γυναικόπαιδα και εκείνοι παρέμειναν και υπερασπίστηκαν το χωριό τους. Αγωνιζόμενοι “υπέρ βωμών και εστιών” χωρίς πολιτικές αντιπαραθέσεις.
Είναι η 2η, αυτή γενεά που ανασυγκρότησε από πάσης πλευράς τη ζωή και την ανάπτυξη της Παναγίτσα.
Μπαίνοντας στη τριακονταετία 1950-80 έχουμε την αλματώδη εξέλιξη και πρόοδο της Παναγίτσας, που πραγματικά την κατέστησαν μια κοινότητα, ένα χωριό από τα πλέον προηγμένα και αναπτυγμένα στο Νομό Πέλλας!
Αναδιάρθρωση καλλιεργειών, νέα συστήματα άρδευσης, μηχανική καλλιέργεια, τυποποίηση προϊόντων και άλλα πολλά… συνέβαλαν στο να προαχθεί το βιοτικό επίπεδο, αλλά και το πολιτιστικό και πνευματικό της επερχόμενης 3ης γενιάς των κατοίκων.
Σήμερα, μετά από μεγάλη προσπάθεια των κατοίκων του χωριού, υπάρχει μία σοβαρή ανάπτυξη στον τομέα του τουρισμού. Έχουν δημιουργηθεί αρκετές μικρές τουριστικές μονάδες, χώροι εστίασης, χώροι διασκέδασης, προκειμένου να φιλοξενούν τους λάτρες της φύσης και των χειμερινών σπορ.
Η τοποθεσία
Το γραφικό αυτό χωριό, αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στην πόλη της Έδεσσας και το Χιονοδρομικό Κέντρο Καϊμακτσαλάν, Η Παναγίτσα είναι χτισμένη σε υψόμετρο 750 μέτρων, στις πλαγιές του “Βόρα”. Απέχει 23 χλμ. από το Χιονοδρομικό Κέντρο Καϊμάκτσαλαν, 8 χλμ. από τον Άγιο Αθανάσιο και 20 χλμ. από την Έδεσσα.
Από τα βασικά της “προνόμια” η υπέροχη θέα του κάμπου με τους οπωρώνες και η ελκυστική λίμνη Βεγορίτιδα.
Νοτιοδυτικά της Παναγίτσας, στην θέση του σημερινού νεκροταφείου έχει βρεθεί ένα σημαντικό ανάγλυφο αυτοκρατορίας, το οποίο βρίσκεται στη συλλογή της Έδεσσας. Ανατολικά του χωριού βρέθηκε νεκροταφείο που χρονολογείται στα υστεροβυζαντινά χρόνια.
Στην Παναγίτσα θα βρείτε πολλούς ξενώνες και ξενοδοχεία, που περιμένουν να σας φιλοξενήσουν και να σας προσφέρουν μια άνετη διαμονή.
Ο επισκέπτης θα διαπιστώσει από την πρώτη στιγμή την φιλοξενία και εγκαρδιότητα των κατοίκων!
Εκκλησίες
Προστάτιδα του χωριού είναι η Παναγία, από την οποία πήρε και το όνομά του. Ο Ιερός Ναός της Κοιμήσεως Της Θεοτόκου στέκει μεγαλόπρεπος, στην πλατεία του χωριού. Επίσης ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα εξωκλήσια: Ο Προφήτης Ηλίας, που βρίσκεται στο λόφο - μέσα στη φύση και το ξωκλήσι του Αγίου Πνεύματος στο Αναψυκτήριο Παναγίτσας.
Λαογραφικό Μουσείο Παναγίτσας
Μέσα σ’ ένα χώρο συγκεντρώθηκε το παρελθόν, η παράδοση όλη! Τα ήθη και τα έθιμα ενός πολιτισμού, από την πορεία μιας ολόκληρης ζωής, που με το πέρασμα του χρόνου αφήνει τις αξίες της να γίνουν κτήμα και γνώση του σήμερα.
Τα στεφάνια γάμου από την Μάλαχα της Αργυρούπολης του Πόντου, η καμπάνα της εκκλησίας που έφεραν οι πρόσφυγες από την περιοχή της Αργυρούπολης, είναι μερικά από τα εκθέματα του Λαογραφικού Μουσείου.
Σύλλογος Ποντίων “Ακρίτες Παναγίτσας”
Η ευαισθησία των κατοίκων του χωριού και η νοσταλγία για τη χαμένη πατρίδα, οδήγησε στην ίδρυση του Ποντιακού Συλλόγου “Ακρίτες Παναγίτσας”. Ο σύλλογος ιδρύθηκε το 1978 και έχει αναπτύξει κατά κύριο λόγο πολιτιστικές δραστηριότητες, με γνώμονα τα ήθη και τα έθιμα του πάλαι ποτέ Ποντιακού Ελληνισμού.
Σήμερα η προσφορά του Συλλόγου έχει συντελέσει στην προσπάθεια συνέχισης της Ποντιακής παράδοσης και αγωνίζεται να ευαισθητοποιήσει όλους τους αρμόδιους φορείς, για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.
πηγή : http://www.pontos-news.gr/article/14914/panagitsa-ena-pontiako-horio-stin-pella
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου