Τετάρτη 11 Ιουνίου 2014

Νέα συμφωνία για τα πυρηνικά στην Ευρώπη

Μετά από διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο της ελληνικής Προεδρίας της ΕΕ, κατέστη εφικτή μία κοινά αποδεκτή, από τα κράτη- μέλη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή,
συμφωνία για την τροποποίηση του κοινοτικού πλαισίου της πυρηνικής ασφάλειας. Η πρώτη κοινοτική οδηγία για την πυρηνική ασφάλεια είχε εκδοθεί το 2009 (2009/71/ΕΥΡΑΤΟΜ).

     Η συμφωνία για τη νέα οδηγία, που υιοθετήθηκε σήμερα από την Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων του Συμβουλίου, αφορά την ασφάλεια των πυρηνικών εγκαταστάσεων, ένα σημαντικό θέμα από άποψη εθνικής κυριαρχίας των κρατών- μελών της ΕΕ.

     Ο πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ), Χρήστος Χουσιάδας, δήλωσε ότι «η ελληνική Προεδρία κατόρθωσε να επιτύχει αυτό που πριν έξι μήνες φάνταζε εξαιρετικά δύσκολο: Μία νέα ευρωπαϊκή συμφωνία για το πλαίσιο ασφάλειας που διέπει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις στην Ευρώπη. Μία συμφωνία που αποδεικνύει τα αντανακλαστικά της ΕΕ και των κρατών- μελών της στο καθολικό αίτημα να μη συμβεί στην Ευρώπη πυρηνικό ατύχημα.
Σε αυτήν τη συζήτηση, όλα τα κράτη μέλη, πυρηνικά και μη πυρηνικά, είχαν ισότιμη ευκαιρία συμμετοχής, καθώς οι επιπτώσεις των πυρηνικών ατυχημάτων δεν γνωρίζουν σύνορα».

     Η τροποποίηση του ισχύοντος πλαισίου για την πυρηνική ασφάλεια προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά το πυρηνικό ατύχημα της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία και μετά τις δοκιμές αντοχής (stress tests) που διενεργήθηκαν σε πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη κατά την περίοδο 2011- 2012.

     Η νέα οδηγία- που πρέπει να ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία μέσα στην επόμενη τριετία- θέτει στο επίκεντρο την ασφάλεια, λαμβάνοντας υπόψη τα διδάγματα από προηγούμενα πυρηνικά ατυχήματα. Για πρώτη φορά, τίθεται ένας νομικά δεσμευτικός «στόχος ασφάλειας» στο ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις στην Ευρώπη, τόσο τις υπάρχουσες, όσο και τις νέες.

     Μεταξύ άλλων, η νέα αρχιτεκτονική πυρηνικής ασφάλειας προβλέπει ότι τα κράτη- μέλη θα εφαρμόζουν ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που θα επιβάλει την αρχή της πρόληψης των ατυχημάτων, ενώ στην περίπτωση που αυτά συμβούν, έμφαση δίνεται στον περιορισμό των εκτεταμένων συνεπειών από την έκλυση ραδιενέργειας.
Αναλυτικότερα, η οδηγία:

     - Θεσπίζει υψηλότερες απαιτήσεις πυρηνικής ασφάλειας στην Ευρώπη, καθώς απαιτείται, πλέον, από τα κράτη μέλη να λάβουν μέριμνα για κάθε τύπο ατυχήματος, όσο απίθανο και αν θεωρείται.
- Καθιερώνει την εξαετή αξιολόγηση επιμέρους τεχνικών θεμάτων ασφάλειας (topical peer reviews) πυρηνικών εγκαταστάσεων σε όλη την Ευρώπη, με συντονισμό όλων των κρατών μελών. Η πρώτη αξιολόγηση είναι προγραμματισμένη για το 2017.

     - Απαιτεί από τους διαχειριστές πυρηνικών σταθμών να διαθέτουν υποδομές και ετοιμότητα για την έγκαιρη απόκρισή τους σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
- Προβλέπει την ενδυνάμωση του ρόλου, της λειτουργίας και της αποτελεσματικής ανεξαρτησίας των ρυθμιστικών Αρχών.
- Εισάγει ως νομική απαίτηση την προώθηση της νοοτροπίας ασφάλειας (safety culture) και προβλέπει ενέργειες των κρατών- μελών προς αυτήν την κατεύθυνση.
- Θεσπίζει πρόσθετες απαιτήσεις σε θέματα διαφάνειας, ενημέρωσης και συμμετοχής του κοινού, συνεργασίας μεταξύ κρατών- μελών, πυρηνικών και μη, ιδίως όπου υπάρχει γειτνίαση με πυρηνικό σταθμό.

     Στην Ευρωπαϊκή Ένωση λειτουργούν συνολικά 132 πυρηνικοί αντιδραστήρες για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, κατανεμημένοι σε 14 κράτη μέλη. Αυτοί οι αντιδραστήρες παράγουν περίπου το 30% της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τέσσερις νέοι πυρηνικοί σταθμοί βρίσκονται, ήδη, υπό κατασκευή (στη Γαλλία, τη Φινλανδία και δύο στη Σλοβακία), ενώ αρκετοί ακόμα σχεδιάζονται για το μέλλον (στη Βουλγαρία, την Τσεχία, τη Φινλανδία, τη Γαλλία, τη Λιθουανία, την Ολλανδία, την Πολωνία, τη Ρουμανία και τη Βρετανία).

     Πάντως, χώρες όπως η Γερμανία και η Ελβετία ανακοίνωσαν την εγκατάλειψη της πυρηνικής ενέργειας, σε βάθος χρόνου (phase out). Ακόμη και η Γαλλία, η χώρα με τους περισσότερους πυρηνικούς σταθμούς στην Ευρώπη (58), έχει ανακοινώσει την πρόθεσή της για σταδιακή μείωση της εξάρτησης από την πυρηνική ενέργεια, με στόχο η συμβολή της πυρηνικής ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα της χώρας να περιορισθεί στο 50%, από το περίπου 78% που είναι σήμερα.

     Η εικόνα είναι διαφορετική στην Ανατολική Ευρώπη (πχ στη Σλοβακία, την Τσεχία, την Ουγγαρία), αλλά και τη Ρωσία, όπου προωθείται η διατήρηση και περαιτέρω ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας, παρά το ατύχημα της Φουκουσίμα. Στις μεγάλες, ταχέως αναπτυσσόμενες, χώρες εκτός Ευρώπης (την Κίνα και την Ινδία) οι προοπτικές της περαιτέρω εξάπλωσης της πυρηνικής ενέργειας παραμένουν, επίσης, θετικές.

     Η Ελλάδα

     Η Ελλάδα είναι μία μη πυρηνική χώρα, έχοντας καθαρή θέση κατά της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας. Χώρες χωρίς πυρηνικούς σταθμούς- αντιδραστήρες, αλλά με άλλες μεγάλες ή μικρές πυρηνικές εγκαταστάσεις, πλην της Ελλάδας, είναι η Ιταλία, η Αυστρία, η Πορτογαλία, η Εσθονία, η Λετονία και η Πολωνία. Χωρίς την παραμικρή πυρηνική εγκατάσταση είναι η Κύπρος, η Δανία, η Ιρλανδία, η Μάλτα και το Λουξεμβούργο.
Στο πλαίσιο προώθησης της πυρηνικής ασφάλειας, η Ελλάδα υποστήριξε εξαρχής την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αναθεώρηση της ισχύουσας οδηγίας. Κατά τη διάρκεια της ελληνικής Προεδρίας, η Ελλάδα ανέλαβε το δύσκολο έργο της διαπραγμάτευσης και ολοκλήρωσης της αναθεώρησης της οδηγίας ΕΥΡΑΤΟΜ 71/2009.

     Ο ρόλος της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, που προήδρευσε στην Ομάδα Ατομικών Υποθέσεων (Working Party on Atomic Questions) του Συμβουλίου, ήταν καταλυτικός. Εντός ενός χρονικά περιορισμένου και διαπραγματευτικά δύσκολου πλαισίου, η ελληνική Προεδρία κατάφερε, αξιοποιώντας πολλαπλές μεθόδους εργασίας (υπο- ομάδες εργασίας, παράλληλες εκδηλώσεις, εξαντλητική- λέξη προς λέξη- επεξεργασία του κειμένου, τεχνική συμβολή της Ομάδας Ευρωπαίων Ρυθμιστών- ENSREG), να επιτύχει κοινά αποδεκτή συμφωνία.

     Για την υλοποίηση της νέας συμφωνίας δεν απαιτείται η διαδικασία της συναπόφασης με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά μόνο η παροχή γνώμης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παρείχε τη θετική γνώμη του για τη νέα οδηγία, τον Απρίλιο. (τανεα)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Από τα μεγαλεία… σε αδιέξοδο η ΕΛΒΟ. (ΦΩΤΟ)

  Η Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων (ΕΛΒΟ) έζησε στα 41 χρόνια της ιστορίας της στιγμές μεγαλείου, δόξας, μεγάλης κερδοφορίας και επιτευγμάτων ...